Na teritoriji novobečejske subregije zastupljeni su svi tipovi i podtipovi zemljišta karakteristični za banatski deo Potisja. Stoga se na terenu zapaža velika šarolikost tla, raznovrsnost i neujednačenost, kao i izrazito međusobno mešanje pojedinih tipova zemljišta. Sve to upućuje na zaključak da su na formiranje površinskog tla ove subregije, pored opštih i spoljnih, bitan uticaj imali i lokalni faktori.
Opšte je poznata činjenica da osnovne činioce stvaranja zemljišta čine: geološki sastav, vegetacija, klimatske i hidrološke prilike. Prema tome, matični supstrat, odnosno geološka podloga, jedan je od osnovnih činilaca stvaranja zemljišta u Vojvodini, pa i na području opštine Novi Bečej. Ovu podlogu čine sedimentne stene, les i aluvijalni nanosi. To su rastresite stene koje se odlikuju vodopropustljivošću. Ovo njihovo svojstvo, u periodu stvaranja površinskog tla, bilo je odlučujući činilac naseljavanja biljaka i stvaranja humusnog sloja, koji je pak bitno uticao na plodnost i osnovni kvalitet zemljišta.
Pored matičnog supstrata, veoma bitan uticaj u stvaranju tla imali su prirodna vegetacija kraja, klimatske i hidrografske prilike. Među njima, najveći značaj imali su lokalni faktori: Tisa sa čestim izlivanjem iz matičnog korita i promenama i pomeranjima toka ka zapadu; visina, rasprostranjenost i kretanja podzemnih voda; raspored i način izlučivanja taloga, kao i razvoj i rasprostranjenost prirodne vegetacije.
Černozem sa svojim podtipovima i varijetetima zauzima 31,2% površina. Ovo je najplodnije zemljište Vojvodine, pa tako i novobečejske sub- regije. Među najvažnijim proizvodnim osobinama černozema ističu se:
— veća razvijenost, ujednačenost i homogena izgrađenost aktivno-humusnog dela, što, uz dopunske agrotehničke mere, omogućuje osnovnu obradu na različitim dubinama;
— veća dubina aktivno-humusnog dela zemljišta omogućuje veliku moć primanja, zadržavanja i akumuliranja vlage iz padavina;
— duboka razvijenost i pogodna biološka svojstva omogućuju biljnim vrstama koje se na njima uzgajaju maksimalno korišćenje korisnih sadržaja na celoj debljini aktivno humusnog sloja;
— pogodan mehanički sastav i mrvičasto-grudvičasta struktura obrazovali su veoma dobru poroznost zemljišta, što černozemu omogućuje da ima vazdušni, toplotni i vodni režim visoke proizvodne vrednosti;
— hemijske osobine ovog zemljišta veoma su povoljne. U njemu se zapažaju visoka karbonatnost i veće zalihe fosfora, kalijuma, azota i humusa (na dubini 0—20 cm humus u černozemu varira od 3,5—5,5%);
— manje količine magnezijuma, mangana, gvožđa, bakra i drugih još nedovoljno ispitanih mikroelemenata svojim prisustvom u određenoj meri stimulativno deluju na razvoj i prinos pojedinih poljo-privrednih kultura;
— biološke osobine černozema takođe su veoma povoljne. Među organizmima dominiraju bakterije (sa najvećom zastupljenošću azotobakterije) i aktinomicete. Zahvaljujući tome, ovo zemljište ima izuzetno aktivnu azotifikaciju i amonifikaciju. Mikrobiološka aktivnost je najveća u vlažnom prolećnom periodu, kad je to i najpotrebnije. Od predstavnika više faune, u černozemu najviše ima glista, rovaca i trkunica, koji znatno aktiviraju fizička svojstva ovog zemljišta.
Različiti tipovi i varijeteti černozema zastupljeni su na sledećim potesima opštine: Bereg, Vanj, Ketuš, Stara zemlja, Veliki pesak, Mala ugar, Sr. strana. Šimuđ, Vranjevačke livade, Tomašval, Strnjike, Vodoplav, Orasi, Selište, Bika humka, Rutava humka.
Ritska crnica i smonica sa svojim tipovima i varijetetima najrasprostranjenije su vrste zemljišta u novobečejskoj subregiji. Pretežno su zastupljene na aluvijalnoj ravni Tise i, mestimično, u vlažnim depresijama na lesnoj terasi. Ukupno zauzimaju 32,6% zemljišta komune.
Na formiranje ritske crnice velikog uticaja imale su podzemne vode, kao i vode koje su se duže zadržavale na topografskoj površini. Stoga je to zemljište vlažnih i podvodnih terena. Ovo zemljište je znatno lošije strukture pa je i teže za obradu. Snabdevenost humusom je manja i kreće se do 2%. U ritskoj crnici, koja je obrazovana pod uticajem visokog nivoa podzemnih voda, zemljište je karbonatno. Ukoliko su podzemne vode slane, dolazi i do zaslanjivanja ovog zemljišta. Ritske crnice stvorene uticajem površinskih voda su beskarbonatne, često na celoj dubini humusnog sloja. Usled nedovoljno humusa i relativno manje hranljivosti, da bi se dobili zadovoljavajući prinosi — ovo zemljište treba đubriti. U sušnom periodu, u toku leta, ovo zemljište nema dovoljno vlage, pa je neophodno i veštačko navodnjavanje.
Ritska smonica ima hidromorfni karakter. Nastala je u aluvijalnoj ravni Tise prevlažavanjem zemljišta podzemnom i površinskom vodom. Udeo čestica gline veći je nego kod ritske crnice. Ponegde je ritska smonica slabo zaslanjena, alkalizovana ili slabo kisela. Zbog veće količine gline, smonica je teža za obradu. Manje je poroznosti i propustljivosti. Uz đubrenje i primenu ostalih agrotehničkih i agrohemijskih mera, daje visoke prinose.
Ritska crnica i smonica sa svojim tipovima i varijeteima zastupljene su u sledećim potesima hatara opštine Novi Bečej: Veliki i Mali rit, Jaruge, Krivaja, Kerektov, Rit, Korošar, Širine, Siget, Šuga, Medenjača, Lanište, Velika bečejska šuma.
Slatinasta zemljišta zahvataju relativno velike površine u novobečejskoj subregiji (26%). To su razni genetski tipovi zemljišta, zahvaćeni procesima salinizacije i alkalizacije. Do akumulacije suvišnih rastvorenih soli u našim klimatskim uslovima dolazi kad isparavanje prevazilazi ukupnu godišnju količinu padavina. Uporedo sa specifičnim klimatskim uslovima, na stvaranje ovog zemljišta uticali su i ostali faktori: reljefni, hidrološki, geološki i fitogeografski. Pored plitke izdani kapilarnost zemljišta je bitan faktor u stvaranju slatina. Za severni i srednji Banat, pa prema tome i za teritoriju novobečejske opštine, karakterističan je aluvijalni način zaslanjivanja usled poplavnih voda Tise. Osnovni tipovi slatina su: solončak, solonjec i solođ.
Pored različite zaslanjenosti, zaslanjena zemljišta imaju i ostala ne- povoljna svojstva, loše mehaničke i biološke osobine i veoma malu plodnost. Stoga se samo neznatan deo ovih površina obrađuje, a sve ostalo prekrivaju pašnjaci različitog kvaliteta, ili su pak to u proizvodnom smislu napuštene površine.
Zaslanjena zemljišta zastupljena su u sledećim potesima opštinskog hatara: Mlake, Izlaz, Livade, Selište, Matej, deo Šimuđa, Paktov, Pašnjak, Kopovo, Konice, Pustara, Crvene štale, Slatine, Pustara.
Aluvijalna zemljišta zauzimaju 9,2% površine opštinskog hatara. To su mladi nanosi Tise koji predstavljaju plodno i visoko produktivno zemljište. Od kultura, ovde su najviše zastupljeni kukuruz i razne vrste povrća. Ovo zemljište zastupljeno je uz Tisu, u sledećim potesima: Ljutovo, Libe, Biserno ostrvo, deo Medenjače.
Za uže područje hatara novobečejske subregije, odnosno za hatar Novog Bečeja, utvrđen je, po potesima, sledeći razmeštaj pojedinih tipova i varijeteta zemljišta:
— černozem karbonatni: Šimuđ, Veliki pesak, Mali pesak, Selište, Ga- rajevac, Rutava humka, Bika humka, Bereg;
— černozem karbonatni i beskarbonatni, sa znacima ranijeg zabarivanja: Šimuđ, Rutava humka;
— černozem peskoviti: Peskovita humka, Veliki pesak, Mali pesak;
— černozem zaslanjeni i slabo zaslanjeni, sa znacima ranijeg zabarivanja: Selište, Vakant;
— teška ritska crnica i smonica: Veliki rit, Velika krivaja, Kerekto, Jaruge, Medenjače, Šuga, Biserno ostrvo, šoljmoš;
— ritska crnica i smonica — zaslanjene ili sa zaslanjenim pegama: Velika bečejska šuma, Lanište;
— solončak: Matej, Konice, Kerekto, Peskovita humka, Pustara;
— solončak i solonjec: Crvene štale, Pakto, Mali pesak, Slatine, Prečka;
— aluvijum različitog mehaničkog sastava: Ljutovo, Libe, Karakter, Medenjače, Biserno ostrvo.
Zahvaljujući ovakvoj raznovrsnosti zemljišta u pojedinim delovima hatara, kao i uticaju ostalih prirodnih faktora i njihovom vezom sa odgovara- jućim društvenim faktorima, o kojima će još biti reči, stekli su se svi neophodni preduslovi za razvoj raznovrsne i savremene ratarske i stočarske proizvodnje u novobečejskoj subregiji.
