Pašnjaci
Ekonomska vrednost pašnjačkih površina ima više dimenzija. Pre svega, ogleda se u vrednosti same vegetacije kao hrane za stoku, kroz prihode od prodaje mesa, mleka i derivata od životinja koje se napasaju. Pored navedenog, tu je čitav spektar vrednosti koje imaju različiti lokalni sistemi ispaše i košenja za pojedince i zajednice (Cooper & Pezold, 2010).
Ekonomska vrednost pašnjaka neposredno zavisi od kvaliteta ispaše, kao i vrsta biljaka koje učestvuju u formiranju livadskih i pašnjačkih biljnih zajednica. Smatra se da su ekonomski najvredniji pašnjaci u Srbiji upravo nizijski pašnjaci i to zajednice Trifolio pallidi – Alopecuretum pratensis i Poo – Alopecuretum pratensis (Kojić et al. 2005). Ekonomski prihodi povezani su i sa nizom drugih varijabli: agrarne politike kojima se definišu cena mesa, mleka i mlečnih proizvoda, dostupnost pašnjaka, izbor sistema pašarenja, cene usluga čuvara stoke, cene osiguranja stoke, čuvara stoke, kao i samih pašnjaka. Uzimajući u obzir da su pašnjačke površine na prostoru Parka prirode “Rusanda” u neposrednoj blizini Kumana, a delimično i Melenaca (kod Male Rusande), kao i vekovnu orijentisanost na pašarenje kao jedan od glavnih oblika stočarstva, sasvim je sigurno da je prostor na kome se nalaze pašnjaci u zaštićenom području od velike, neposredno vidljive, vrednosti za obe lokalne zajednice.
Potencijalni pašnjaci su prostorno obimni (425 hektara, odnosno blizu 37% površine zaštićenog područja). Za razliku od sličnih površina u Banatu, ne preti im zarastanje u žbunje ili invanzivnu vegetaciju, upravo zbog kontinuiranog stočarstva na koje nisu značajnije uticale različite promene u agrarnoj politici.
Sa druge strane, postojanje pašnjaka kojima se tradicionalno upravlja, kao što je slučaj na Rusandi, izuzetno je bitno, gotovo ključno, za zaštitu biodiverziteta i očuvanje privlačnog izgleda predela, čime se istovremeno stvara osnova za razvoj održivih vidova privrednih delatnosti (Redcker et al. 2002).
Jezerska voda
Jezerska voda je mrko-zelene boje, neznatne providnosti, salinična i alkalna sa bromom, karakterišu je natrijum i hidrokarbonat, a pripada hloridno-sulfatno natrijumskom tipu. Salinitet u proseku iznosi oko 4000 mg/l, najveći je u središnjem delu Velike Rusande u blizini „žmiravaca“ (iznosi preko 6000 mg/l), a najmanji u Maloj Rusandi gde nema „žmiravaca“ (iznosi oko 1600 mg/l). Navedene karakteristike čine vodu jezera pogodnom za lečenje različitih oboljenja kožnog, koštano-zglobnog i nervnog sistema (Đaković i sar, 1998).
Peloid
Ispitivanja peloida pokazuju sadržaj silicijum-dioksida, od oko 41%, što je posledica visokog sadržaja glinene frakcije (27,5%) i frakcije praha alverita (72%) u koju ulaze čestice različitih mineralnih vrsta. U jezersko-rečnim sedimentima Rusande utvrđeno je i prisustvo prirodnih pigmenata vivijanita. Na osnovu lekovitih balneoloških karakteristika kojima raspolaže, peloid se koristi za lečenje reumatskih oboljenja, stanja nakon povreda, hroničnih ginekoloških oboljenja, kožnih oboljenja i dr. Kako se peloid, iskorišćen od strane Specijalne bolnice, ponovo vraća u jezero, ovaj resurs može se smatrati obnovljivim (Đaković i sar, 1998).
Lekoviti izvori
Osim „žmiravaca“, izvora lekovite vode u jezeru Rusanda, u ataru Kumana postojala su dva lekovita izvora, tzv. Vodice (Stančić, M, Letić, D., u: Varadinac, 2010), čije je poreklo u direktnoj vezi sa poreklom vode jezera Rusanda. Prvi izvor se nalazio u Malom Selištu, dva kilometra prema Melencima, u delu kanala pored pruge i koristio se do 1926. godine, a drugi, za koji se verovalo da je bio isceliteljski, lociran je na oko 500 metara od sela, kod vetrenjača ispod Malog rita, na njivi jednog od meštana. Podignuti objekat za korišćenje izvorske vode je najintenzivnije posećivan u međuratnom periodu, a srušen je sredinom XX veka. Trenutni vlasnici parcele su primetili da „suzi voda“ na mestu nekadašnje Vodice (Letić u: Varadinac, 2010.).
Izvor termomineralne vode, sa dubine od 590 metara iz bušotine Me-1/h, nalazi se u neporednoj blizini jezera i banjskog parka. Voda ima alkalnu reakciju (pN= 7,9), temperaturu na izlazu oko 30ºS, ukupnu mineralizaciju od 2,6 g/l i pripada grupi hidrokarbonatno-natrijumskih voda. Zbog svojih specifičnih fizičkih i hemijskih karakteristika, ova mineralna voda se koristi u balenoterapijske svrhe i to za kupanje (zagrevanjem vode do potrebne temperature) i kao dopunsko sredstvo lečenja u sklopu medicinske rehabilitacije: za lečenje koštano-zglobnog sistema (pre svega kod reumatizma) i raznih neuroloških i kožnih oboljenja (Obradović, 2005).
Kod naselja Torda, istočno od Melenaca, nalazi se izvor mineralne vode koja sadrži selen i koristi se od 1930. godine. Voda je flaširana pod nazivom Prirodna mineralna voda „Sveti Đorđe“, od strane preduzeća „Bona-Aqua“ (Đaković i sar, 1998).
Lekovite biljke
Najnovijim istraživanjima lekovitih komponenti etarskog ulja hajdučke trave (Achillea millefolium) sa staništa Rusande (Dajić, Z., neobjavljeni podaci!), potvrđeno je prisustvo specifičnih aktivnih materija u ovoj biljci. Dominantne komponente: hamazulen, trans-kariofilen, germakren D, lavandil acetat I trans-hrizantenil acetat, poznate su po snažnom antimikrobnom i antifungalnom dejstvu. Preliminarna ispitivanja efekata ovog etarskog ulja pokazala su najveće inhibitorno dejstvo na Staphylococcus aureus u odnosu na druge ispitivane patogene mikroorganizme (Escherichia coli, Klebsiella ssp., Pseudomonas aeruginosa, Salmonella ssp.).
Mineralne sirovine u okruženju PP „Rusanda“
Nafta i gas spadaju u prirodne resurse okruženja zaštićenog područja, čija se eksploatacija vrši u okviru naftnog polja „Rusanda“ i gasnih polja „Melenci“ i „Rusanda-plitko“. Postojeća nalazišta sa gazolinom i ugljen-dioksidom pripadaju grupi ležišta manjih razmera, sa ograničenim količinama za eksploataciju. U ostalim istražnim bušotinama (kao što su K1 i K2) bilo je pojava nafte vrlo velike gustine (koef. gustine oko 0,95). Kako su navedena ležišta bez proizvodnih kapaciteta, ne očekuju se dalji radovi na tom prostoru. Na širem području zaštitne zone nisu registrovana ležišta sa velikim količinama nafte i gasa.
Pesak i šljunak koriste se sa lokaliteta „Peskara“, koji se nalazi u zaštitnoj zoni. Navedenim aktivnostima formirano je jedno veće i niz manjih otvorenih vodenih okana, čime se direktno utiče na promenu vodnog režima područja. Promene vodnog režima imaju negativne efekte na slatinska staništa i jezerski ekosistem, a posredno i na balneološke karakteristike vode i peloida.
Glina se eksploatiše južno i jugozapadno od Male Rusande, gde se nalaze dve ciglane (koje su locirane na oko 300 metara, odnosno 350 metara od granice zaštićenog područja). Usled nastanka depresija na ovim lokalitetima, slobodna izdan formirala je otvorena vodena okna. Uticaj na promene vodnog režima, kao što je napred navedeno, imaju negativne efekte na stanje ostalih ekosistemskih usluga područja. Zagađenja na ovim površinama imaju direktnu komunikaciju sa prvom izdani, a kako se kompleksi nalaze u blizini Male Rusande, postoji mogućnost neposrednog uticaja na kvalitet vode.
