Zaslanjena jezera sa slatinskom vegetacijom dovedena su danas na granicu iščezavanja. Jedno od takvih je i Rusanda, koja pored Slanog Kopova, Okanj bare i još nekih, predstavlja poslednje kontinentalne refugijume halofitske flore. Zaslanjena jezera i bare su ugrožene meliorativnim zahvatima, prekomernom ispašom i izgradnjom ribnjaka ili saobraćajnica. Ovi izuzetno retki ekosistemi imaju mali ekonomski, ali veliki naučni i ekološki značaj sa svojim specifičnim životnim zajednicama.
Vrste iz grupe slepih miševa Chiroptera nisu do sada proučavane. Može se pretpostaviti da je čest posetilac šireg prostora Rusande srednji noćnik (Nyctalus noctula), obzirom da ovu vrstu navodi Sterbetz 1967. godine (preuzeto od Pavkov i drugi, 1999 za Slano kopovo). Većina slepih miševa je ugrožena ne samo kod nas, već i u okviru ukupnog areala. Kako se preko 70 % slepih miševa hrani isključivo insektima njihova uloga u regulaciji broja letećih insekata je izuzetna jer su jedini njihovi značajni predatori. Najveći broj slepih miševa su strogo zaštićene vrste. U budućem programu razvoja svakako treba predvideti istraživanje ove grupe sisara.
Širi prostor Rusande naseljavaju vrste koje nisu vezane za specifična staništa a relativno su česte. Na najzaslanjenijim delovima slatine oko akvatorije Rusande prisutne su vrste bubojeda Insectivora kao: jež (Erinaceus concolor), krtica (Talpa europaea) i mala rovčica (Sorex minutus). Na vodeno okno se naslanjaju obradive površine zasejane suncokretom, kukuruzom i pšenicom. Ove poljoprivredne površine nastanjuju vrste tipične za agrobiocenoze kao što su: hrčak (Cricetus cricetus) koga i Petrov (1992) navodi za ovo područje i poljski miš (Apodemus sylvaticus). U blizini ljudskih naselja kao i uz živice, polja i puteve žive vrtna rovčica (Crocidura suaveolens), poljska rovčica (Crocidura leucodon) i domaći miš (Mus musculus). Na samom oknu čest je bizamski pacov (Ondatra zibethica). Od tipično livadsko-stepskih vrsta suvljih staništa, na višim mestima kakvo je Mikulova humka između poljoprivrednih površina u ataru, sreću se poljska voluharica (Microtus arvalis) i prugasti miš (Apodemus agrarius).
Na višim gredama gde se zadržala stepska vegetacija živi tekunica (Spermophilus citellus). Ova vrsta je registrovana na području zaštićenog dobra na 3 prostora. Najveći prostor predstavljaju kumanski pašnjaci, površine preko 300 ha na kome se nalaze dva lokaliteta sa tekunicama. Jedan je na delu pašnjaka jugoistočno od sela Kumane a drugi severoistočno od sela, u pravcu Okanj bare. Stepska vegetacija u kumanskom ataru je relativno očuvana na pašnjacima jer je na ispaši oko 3500 krava i isto toliko ovaca. Treći lokalitet gde su registrovane tekunice se nalazi na visokim gredama obale drugog kraka jezera Rusande. Mala populacija tekunica koja živi na ovom lokalitetu je potpuno izolovana i okružena sa jedne strane oknom bare a sa druge poljoprivrednim površinama. Ova prostorna izolacija onemogućava komunikaciju između populacija, odnosno sezonsku migraciju kao i razmenu genetskog materijala (Ilse at al, 2002). Zato je koncept zaštite budućeg zaštićenog područja koncipiran tako da se uspostave ekološki koridori preko kojih bi male izolovane populacije tekunica mogle da komuniciraju.
Tekunica je strogo zaštićena vrsta, a nalazi se i na preliminarnoj listi za Crvenu knjigu kičmenjaka Srbije. Istovremeno se kao globalno ugrožena vrsta nalazi na Crvenoj listi sveta. Prema IUCN (2011) kategorizaciji vodi se kao ranjiva (VU). Na prostoru Rusande opstanak tekunice zavisi od očuvanja stepskih pašnjaka. Njih je moguće očuvati zabranom promene namene pašnjaka, ispašom ili košenjem.
Iz reda zveri Carnivora na širem prostoru Rusande živi jazavac (Meles meles), lasica (Mustela nivalis), kuna belica (Martes foina) i tvor (Mustela putorius). Iz porodica pasa (Canidae) prisutna je široko rasprostranjena lisica (Vulpes vulpes) i sporadično se sreće šakal (Canis aureus).
Na prostoru zaštićenog dobra nalaze se dva lovišta: “Jaruge“, revir Kumane, površine 10600 hektara kojim gazduje Lovačko udruženje Novi Bečej, Lovačko društvo „Kumane“ iz Kumana i lovište „Begej“, revir Melenci površine 7200 hektara kojim gazduje Lovačko udruženje Opštine Zrenjanin odn Lovačko društvo Melenci. Lovna divljač kojom gazduju je srna (Capreolus capreolus), divlja svinja (Sus scrofa) i zec (Lepus capensis).
Ugrožavajući faktori
Osnovni ugrožavajući faktor u odnosu na faunu sisara na području Rusande je periodično preoravanje pašnjaka, čime se uništava stepska vegetacija i nestaju vrste koje su vezane za ova staništa. Najdrastičniji primer je tekunica čija su staništa samo izolovani fragmenti nekada nepreglednih pašnjaka. Ukoliko se nastavi preoravanje stepe (što nije slučaj u Kumanskom ataru) tekunice će potpuno nestati a sa njima i vrste koje su vezane lancima ishrane.
