Smernice za revitalizaciju vodnog režima:
- Potrebno je korigovati pristup da se moraju meliorisati sve površine i umesto toga treba da se definišu kriterijumi po kojima bi se smanjile površine i na taj način ostavilo prostora za povećanje biodiverziteta, a uz kvalitetnije korišćenje zemljišta i vode.
- Izrada Projekta revitalizacije vodnog režima u skladu sa prirodnom dinamikom, uvažavajući sledeće:
- Kao osnovnu jedinicu prostora u planiranju i upravljanju vodnim resursima koristiti sliv. Modeliranja bilo koje vrste treba usmeriti na to da daju stvarne procene mogućih posledica koje će nastati usled preduzimanja projektovanih hidrotehničkih i/ili drugih aktivnosti.
- Potrebna su češća, pouzdanija i objektivnija različita merenja, praćena novijim saznanjima stručnih ljudi koji se bave problematikom antropogenog uticaja na hidrološki ciklus i na ekosisteme.
- Celim sistemom je neophodno pažljivo i optimalno upravljati.
- Sistem ne može biti prepušten sam sebi već se moraju uvesti mere kontrole i upravljanja.
- Iskoristiti svaku mogućnost zadržavanja vode koja otiče odvodnjavanjem na slivnom području;
- Potrebno je uspostaviti hidrosisteme kojima bi se sprovelo nesistematično i delimično odvodnjavanje;
- Zabranjene su sve meliorativne aktivnosti kojima je cilj dalje odvodnjavanje;
- Neophodno je zaštititi dalje ugrožavanje kvaliteta podzemne vode zbog njihovog podzemnog isticanja u površinske tokove.
Smernice za revitalizaciju staništa
Pod režimom zaštite II stepena nalaze se gotovo sve suve i vlažne livade i pašnjaci u prirodnom dobru. Na ovim staništima vidljivi su znakovi eutrofizacije, koja se manifestuje u povećanoj proizvodnji biomase i praćena je padom specijskog diverziteta. Redovno odstranjivanje biomase značajno usporava sukcesiju ovih staništa i doprinosi očuvanju prirodnih vrednosti područja. Kontrolisana primena tradicionalnih vidova korišćenja prirodnih resursa, kao što su košenje, ispaša i seča trske, predstavlja osnovnu meru zaštite ovih staništa (Kelemen, 1997). Radi obezbeđenja optimalnih uslova za opstanak prirodnih retkosti, navedene aktivnosti treba ograničiti vremenski (košenje posle donošenja plodova zaštićenih biljnih vrsta, početak ispaše posle perioda gnežđenja) ili prostorno (očuvati netaknutost određenog procenta tršćaka i slatina svake godine). Tehnički uslovi korišćenja takođe treba da budu usklađeni sa zaštitom retkih vrsta (zabrana košenja teškom mehanizacijom, obaveza primene zaštitnih mera za faunu tokom košenja).
Revitalizacija vlažnih staništa mora da se odvija u skladu sa ekološkim karakteristikama slatina. Rezultati monitoringa revitalizacije degradovanih slatina vršenog u NP Hortobađ u Mađarskoj ukazuju na međuzavisnost predeonih karakteristika i biodiverziteta. Raznovrsnost
ptičjih vrsta je bila veća na staništima mozaične strukture i stabilizacija njihovih zajednica se odvijala znatno brže u odnosu na velike homogene površine. Mozaičnost se održava sezonskim oscilacijama nivoa površinskih i podzemnih voda, slično prirodnoj dinamici vodnog režima slatina (Aradi, Gőri, 1997). Ova iskustva treba primeniti i u SRP "Okanj bara".
Revitalizaciju stepskih površina na pojedinim gredama moguće je ostvartiti u okviru posebnog projekta. Pored smanjenja negativnih uticaja enklava obrađenih površina na prirodno dobro, revitalizacija stepa je neophodna i za dugoročni opstanak populacije tekunice na ovom prostoru.
Povećanjem nivoa podzemnih voda tekunice će ostati bez staništa, jer su ranije njihova staništa bila na višim delovima terena, na kojima su sada njive. Praćenjem spontane sukcesije sekundarnih stepskih zajednica na zapuštenim njivama srednjeg Potisja ukazano je na značaj prisustva stepskih fragmenata, koji su staništa brojnih zaštićenih i ugroženih vrsta. Takođe je dokazano, da se sukcesija tokom treće decenije usporava i većina specijalista stepske flore na lesu se spontano ne širi. Ova činjenica se objašnjava različitim tipovima sukcesije na lesnoj i na peščanoj podlozi. Pretpostavlja se, da obogaćenje ovih zajednica karakterističnim specijalistima zahteva njihovo aktivno unošenje od strane čoveka (Molnár, 1997).
Prioritetne aktivnosti na zaštiti specijskog i ekosistemskog diverziteta
- Otkup poljoprivrednog zemljišta sa ciljem revitalizacije vlažnih i stepskih staništa.
- Podsticati razvoj ekstenzivnog stočarstva, posebno ovčarstva.
- Sprovođenje posebnih projekata zaštite ptica, pre svega kroz postavljanje kućica za gnežđenje modrovrana, kutija za sive vetruške i platformi za orlove krstaše i stepske sokolove.
Smernice za zaštitnu zonu
Podizanje zaštitnog zelenog pojasa prema objektima iz urbanog okruženja, radi:
- o smanjenja priliva sedimenata i zagađujućih materija organskog i neorganskog porekla iz okruženja;
- ublažavanja uticaja buke i svetlosnog zagađenja;
- obezbeđenja dodatne hranidbene baze, staništa, zaklona, omogućavanja prezimljavanja i razmnožavanja vrsta sa zaštićenog prostora;
- formiranja prirodnog koridora između različitih tipova staništa i ublažavanja prelaza prema urbanim sadržajima;
- smanjenja invazije alohtonih korovskih vrsta (iz urbanopoljoprivrednog okruženja) radi zaštite autohtone vegetacije, kao i introdukcije alohtonih životinja;
- smanjenja rasejanja soli sa slatinskih delova prostora prirodnog dobra na okolne poljoprivredne sadržaje;
- otklanjanja vizuelnog zagađenja.
- Razvoj održivih vidova turizma i poljoprivredne proizvodnje, u skladu sa prirodnim karakteristikama i osetljivošću prostora, radi uključivanja aktivnosti u okviru zaštitne zone u širi privredni razvoj područja, odnosno:
- seoski i eko turizam, uz održivo korišćenje prirodnih resursa i najmanju moguću potrošnju neobnovljivih resursa, kao i korišćenje alternativnih izvora energije;
- pasivna rekreacija (šetnja, posmatranje, fotografisanje...);
- povećanja udela organskog đubriva, korišćenjem organskog otpada sa farmi bez sadržaja hemijskih sredstava uz primenu odgovarajućih metoda kompostiranja;
- forsiranja integralne borbe protiv štetočina primenom bioloških metoda i korišćenjem biološki razgradljivih materija (npr. upotrebljavati pesticide najmanje trajnosti i onih koji su biorazgradivi);
- korišćenje mineralnih đubriva samo u propisanim dozama, uz konsultaciju stručnjaka;
- usklađivanje poljoprivredne proizvodnje sa kvalitetom zemljišta i njegovo plansko korišćenje.
- Rešavanje problema nekontrolisanog odlaganja otpada i saniranje prostora pod smetlištima (uklanjanje prisutnog otpada, regeneracija zemljišta).
- Zaštita vodnih resursa od drugih vidova zagađenja i njihove nekontrolisane eksploatacije.
- Podsticanje investicija u zaštitu životne sredine (unapređenje metoda tretmana čvrstog otpada i otpadnih voda, korišćenje obnovljivih izvora energije, uvođenje najboljih dostupnih tehnologija i sl).
- Organizacija i sprovođenje mera zaštite i sanacije područja u slučaju akcidenta, koje se moraju definisati izradom odgovarajućih studija procene uticaja za objekte za koje je ova obaveza utvrđena odgovarajućom zakonskom regulativom.
